PATHIAN RORELNA DIK LO THLENG RAWH SE

PATHIAN RORELNA DIK LO THLENG RAWH SE
By Rev. L. H. Rawsea


Isua Krista rawngbawlna apiangah mipui tam tak an  pungkhawm thin a. A chang chuan chaw eina hun leh Pathian pawlna hun  tha, fianriala tak ngial pawh a nei thei lo hial khawpin mipuiin an  chiam buai thin. Mipui zinga tam ber chu mamawh nei an ni. Taksa leh  thlarauva amah mamawhtu tak tak te an ni a. Bengngawng te, kebai te,  phar te, hmeichhe that lohna nei te, mitdel te, natna tin renga na te an  ni. Taksa lam dam, thlarau lama bawrhsawmna nei pawh an awm. A, mipui  an tam thei a ni ber mai.


Mipui sangli sanga tih ang vel hi  chuan an zui hup deuh hup a ni ang. Kapernaum-ah phei kha chuan kalkawng  pawh an hnawh khat vek mai. Thian pali pawhin an thian zeng kalpuina  tur kawng hmu lo khawpin an khat a ni. Chinese ho khian thil chep sawina  an nei a ni awm e, “Schwei shieh pan” an ti a, chu, “Tui pawh a put  thei lo vang,” tihna a ni. A tawt a ni.


Chuti chiam chiama  mipuiin kan Lalpa rawngbawlna an bawhna chhan hi ennge ni? A nih loh vek  leh heti anga nasa mipui hian Pathian avangin i rawngbawlna rawn chim  ve se la, eng thu nge i lo chah ve ang aw? Engangin nge rawng i lo bawl  sak ve ang le? Kan sermon duh ber kan sawi ang a. Kan ngaih pawimawh ber  i lo hrilh ngei ang ti raw? Kan Lalpa pawhin chutiang chuan a lo ti a  ni. Pathian ram din turin a lo kal a, Amahah Pathian ram a thlen tak  avangin Pathian ram thuchah a puang thin.


Thlalerah ni 40 lai  thlemna a tawh hnuah Judai ram thlaler atanga lo let khan Galili ramah  rawngbawl hna a tan a. Chuta a thu hrilh hmasa ber chu, “Hun chu a lo  thleng ta a, Pathian ram pawh a lo hnai ta; sim ula Chanchin Tha hi ring  rawh u,” (Mk. 1: 15) tih a ni. A rawngbawl chhung zawnga a thuchah ki  pui ber chu Pathian Ram chanchin thu a ni. Chanchin tha bu te hi han keu  nawn leh teh u. “Pathian ram” tih te, “Vanram” tih te ‘Lalram’ thu hi a  tamin kan hmu chamchi a ni.


Lalpa thuchah laimu leh pawimawh a  ni. Mahse, keini ho hian kan ngaih that hle a, kan chiang lo a ni. Isua  zirtirte ngei pawhin he thu hi an chiang tawk thei lo. An ngawng tlat  mai. Chuvang chuan kan zir nawn fo a ngai ang. A thuah chiang mah ila, a  tak taka hman hun a lo thlenin kan chiang tawk thin. “I ram lo thleng  rawh se,” tih thu hi thupui lar tak ang a,; mahse kan chian loh tlan tak  thupui niin ka hria. Kan Lalpa thuchah laipui leh rawngbawlna laimu  ngaihtuah tlang tura Khatla Pastor Bial Kohhran Hmeichhiate remchang kan  nei hi a lawmawm ka ti khawp mai, lawmthu i hril ang u.

Mizo  Kristiante zinga a chian loh dan kawng thumin han sawi ila:
Pakhatna: Lei pian lam ram, thih hnua kan chenna tur  ni tlatin kan hria a. Vanram tih nen kan ngaih fin thin. Pathian ram kan  tih hi Vanram khi a ni lo. Matthaia ziak tam ber pawh hi Juda hoten  Pathian hming an zah leh an serh vanga a pum pelh nana an sawina a ni.  Pathian ram tia Isua a zirtir thin hi he khawvel kan dam chhung ngei a  kan chan theih leh kan chanvo a ni. Chutih rual chuan Pathian ram hi  tawp chin nei lo a nih hre reng ila.

Pahnihna:  Pathian ram chuan ramri a nei ve lo. Khawvel lalram chuan ram ri a nei  zel thin. Pathian ram chu khawiah pawh Isua Krista lalberna a channa  apiangah Pathian ram a ding thin. Mi thenkhat chuan Mizoram bikah hian  lalram lo thleng turin an ring a, Chi bing leh nam bing thila ngai an  awm thin. Politics khelh ta mai te pawh kan nei. Pathian ram chu chi tin  hnam tin tan a ni a. Khawii hmunah pawh a ding thei.

Pathumna:  Pathian ram hi Kohhran a ni lo. Kohhran pawh Pathian ram a ni  chuang lo. Nimahsela, Pathian ram dinna apiangah Kohhran a ding zel a,  Kohhran chu Pathian ram thuchah kengtu leh Pathian ram zauna tura  Pathian hmanrua a ni.


Pathian ram awmzia leh Pathian ram dinna  tura kan hriat tur thil pawimawh deuh deuhte sawi ka duh a ni.

1.  Isua Krista Lalna Hmun Apiangah Pathian Ram Ding Thin


Pathian ram chu engnge ni? Isua Krista lalna, rorelna leh thuneihna a  ni. Pathian ramah thuneihna tawp neiin ro a rel thin. A thu ang zela  engkim kal a ni. Mimal chhungkua leh ram an kalna hi Pathian ram chu a  ni. Pathian lalna hmuna lo chuan a ram a ding ngai lo.


Lalram  reng rengah lal an awm ziah. Lal awm lovin lalram a ding thei lo.  Aigupta lalram lal chu Pharoa a ni. Greek lalrama lal chu Alexander-a a  ni. Rom lalrama lal chu Kaisara a ni. Pathian rama lal chu Isua Krista a  ni. Pathian ramah Pathian a thu ber a, a thuneihna nek chep emaw, cho  pha emaw a awm thei lo.


“Pathian rorelna anga engkim a kalna,”  tih hian a huap zau khawp mai. Kristian chhungkua kan tih fo te,  khawtlang nun siamthat kan tih te, political education kan tih te,  campaign, camping kan tih te hi a ngai lo tur. Envangin nge chhungkuain  Pathian kan biak ho theih loh kan tih chuan, kan chhungkuaah kan biak ho  tur ‘Pathian’ a awm lo a ni mai. A nih loh vek leh a lo awm ve anih  pawhin biak pawh phu lo, awm ve hram hram, a ni mai lawm ni? Khawtlang  siamthat ngai khawpin engvangin nge kan awm tak? Politics-ah pawh hian,  “Pathian, Pathian” an han ti ve bawk naa Pathian rorelna dik taka awm a  tul hunah erawh chuan lal dang rorelna a lo lang leh mai thin.


Kan kain ‘Isua chu Lal a ni,’ tia a sawi ang lo tak hian kan ramah hian  a lalna a lang tlem ta em ni? Lal i ni khawvelah, mahse i lalna a lang  tlem e, mi tam tak thinlungah khawvel lal e, lalna hmun i chang lo em ni  le?” tih ang mai hi kan ni. Kan thinlungah hian khawvel hi a lal em ta  mai.


Isua Krista chuan kan thinlungah, kan chhungkuaah, kan  khawtlangah hian lalna a chang em? A lalna hmun lohvah chuan lalram a  din ngai si lo. A lal lo anih chuan Pathian ram chu nangmahah, in  chhungkuaah, kan khawtlangah a la thleng lo a ni.


England rama  khaw pakhat, Balmorals an tihah chuan pitar te pakhat hi in te tak  te-ah a khawsa thin a. Pathiana mi hlim thei tak leh Pathian pawl reng  thin mi a ni. Krista hming a lam ri reng bawk thin. Chutiang taka  thlarau lama kal na tak a nih avang chuan an thenawmte pawh hian fiamthu  nana hmangin an bawl deuh ti tih fo mai a.


Ni khat chu Lalnu  ropui Queen Victoria-i khan a chhen in tlawm tak chu tlawhin a leng lut  a. Hun rei tak an ti ti a, thukhawchang sawi dunin an inkawm a. Chu thu  chu chu khuaa miten an hriatin ti ti berah an neih ta a. An thenawmte  chuan intawng awk tir ngei tumin an han fiam leh ta a. “Ka pi, i in rawn  tlawh tawh zawng zawnga mi khual zahawm ber tu nge ni?” an ti a. Ani  chuan rang takin , Lalnu kha le,’ a ti var a. Chutah tifuh inti deuh  takin, “A nih leh Isua Krista chanchin hi i sawi thla zen a, Isua chu i  inleng ropui ber a ni ta na nge?” an ti ta mai a. Chutah pitar chuan  buai map lo hian, “Lalnu hi kan in rawn thlawhtu ropui ber a ni tak zet  mai. Krista erawh chu kan ka inleng a ni lo. He inah englaia pawhin a  cheng a, ka lal a ni,” a ti then a ni.


Isua Krista hi kan  inleng a fo mai. Mahse, kan chen tir phal tak tak lo em ni ang le? A  lalram din tur tak tak hian hmun kan pe em? Lal ni si hian a lal a lang  si lo. Mi tam tak thinlungah, chhungkuaah khawvel a lal tlat a, Krista  lalram dinin a awm thei lo a nih hi! Isua Krista hi chuan lalberna chan a  duh. A thuneihna pum hmawm a duh. Chanpui a duh ve lo. Lalber a nih lo  chuan lal loh law law a duh zawk a ni.

2. Sual Leh  Ramhuai A Che Nasa


Pathian Ram Dinna Apiangah Sual leh  Ramhuai a tlawm thin. He khawvel hi Pathianin a duh taka a siam ni  mahse, bawhchhiatna avangin sual a inluling a, ramhuai an ngampa hle.  Chu chu Krista’n hneh a, lak let a, Pathian ram din a duh a ni. Kan  Lalpa hun lai khan ramhuai man leh tih retheih an tam hle thin. An kaw  chhung atanga a hnawh chhuah sak pawh an tam mai. Kan Lalpa rawngbawlnaa  thiltihmak tak tak kha ramhuai hnawhchhuak a ni. Engvangin nge Isua’n  thilmak a tih thin. Thlalera thlemna tawh tum kha chuan thilmak a ti duh  hauh lo. Lung chhanga chantir tura thlemna a hnial fithla a, biak in  chhip zum atang tlak thlak a, Vantirhkohte kuta an lo dawma him lel mai a  duh lo. Engvangin a rawngbawlna thilmak tam tak a tih si?


Isua  hian mahni in show nan thilmak a ti ngai lo. Mipui hip nana thilmak ti a  ni hek lo. A thiltihtheihzia entir tum lah a ni hek lo maia ti a ni hek  lo. Pathian ram a lo thleng ta tih chhinchhiahna a ni. “Amaherawhchu,  kei Pathian Thlarau vanga Ramhuaite hnawhchhuak thin ka nih chuan,  Pathian ram in hnenah a lo thleng tawh a ni ang,” a ti (Mat. 12: 28). A  thilmak tihte hian Pathian ram a lo thleng tih min hrilh. Sual leh  ramhuai thuneihna chu thiahin a awm a, nam thukin a awm a, an  thuneihnate chu chhutchhiat a ni a. Pathian ram din a ni ta tih Isua’n  mi hrilh a ni.


Nitin hian indona hmuna awm kan ni. Sual sipai  ral nen kan indo reng thin. Setana hian ram lak tumin tan a la reng a.  Tute mah kal kan a tum lem lo. Rawngbawltu inchhung a zah chuang lo va;  rethei leh hausa pawh a thliar hrang chuang lo. Min luh chilh vek a, kan  chhungkuaa bu khuar a tum ran mai. Lalpa ram a din lohna apiang chu a  ta neih zel a ni.


Rawngbawlpui duh takte u, in chhungkuaah  ngei pawh khan Setana lalram hi a ding reng a ni lo maw? Lalram mawina  hmuh tur a van awm lo em! Sual hian nun luhchilh nasa hle. Kan khawi  ngampa hle bawk a. Hmun ka pe nasa hle mai a. Mahse, Lalpa lalna hmunah  chuan sual leh ramhuai an tlawm a, Lalram a ding a ni.


Sual  hian hmanrua a lek lian tual tual a. January 30, 1949-ah Nathuram  Vinayak Godse-a hmanrua chu tualchher pistol a ni. October 31, 1984-a  Mrs. Indira Gandhi nunna an lak chu Machine Gun a ni. May 31, 1991 a Pu  Rajiv-a nunna Human bomb a ni. Setember 11, 2001-a WTC tihchhiatna chu  Hijacked Plane Bomb a ni. Sual Setana pawh hian ram lakna atan hian  ralthuam tha ber a chuh ve mek a, hriam hlauhawm awl tir mai mai a tum  ta bik lo. Hmanlaia ai khan hmelma chet dan hi a na tawh a ni.


Lalpa leh a zirtirte pathum hmel danglamna tlang ata an rawn chhuk laia  thil thleng kha eng kan hre le? Pa beidawng tak chanchin kan hmu. A fapa  ramhuai in a man a, zirtirte hnenah a rawn kalpui a, a thatpui chuang  si lo. He ramhuai kher kher hi i ngaihtuah ngai em? Ramhuai tawng thei  lo leh bengngawng a ni. A manna lai apiangah a titlu a, a chilphuante a  tla vak a, a hate a thial a, a cher telh telh thin. A thawk na khawp  mai. Ngainat a nei lo. A sawisa chiam chiam mai. Isua pawh a zah lo a  niang. Isua hnen an hrua lai pawh khan chu naupang chu a sawisa a, leiah  a paih thlu a. Chil phuan tla zawih zawihin a tal awrh awrh mai. Mahse,  kan Lalpa thuneihna leh lalna hmaah chuan ramhuai sual leh chimawm tak  pawhin thuneihna a nei lo.


He ramhuai tawng thei lo leh  bengngawng hi tunlai hun chuan a rawn inlar ta lo kan ti a ni mai thei.  Mahse, kan fanu te, kan fanu te ramhuai Setana hmanrua, tawng thei lo  leh bengngawng, hauh sawt tak mai a keipui sa hauh va. Luhlul tak a nih  hi. Mual pho takin, nunphung pangngai anga khawsa hlei thei lovin a siam  a. Setana han ram a din nghet tulh tulh a, kulhpui nghet taka dinin a  inkulh mek chu a nih hlawm hi. Hawh teh u, kan thupui hi ngun deuh  zawkin zir ila, hlawkpui i tum teh ang. Setana ram thiat a, Lalram thar  dinin ram i la ang u.


3. Simna Dik Tak Kan Thleng Pha  Lo


Simna dik taka sual simna hmunah Pathian ram a  ding. Kan Lalpa rawngbawlna hmasaa a thuah kha kan hriat tawh kha.  Pathian ram lo thlen thu a tlangaupui a, Pathian rama lut turin a sawm  a. Ti tur a a tuk erawhchu, “Sim ula, Chanchin Tha ring rawh u,” a ti.  Pathian ram a lo thleng ta, lut turin inpeih ila, i sim ang u hmiang.  Kan ram hian sim a mamawh a niang a. Kan chhungkua teuh hian sim kan  mamawh a niang a. Pathian rama lut lo, him lo, mualpho kan tam thin hi.  Sual zak kep chung leh sual nena inhne reng chung chuan Pathian ram mi  nih a thiang lo.


Simna thu hi miten an sawi fo thin. Thu tha  tak a nih pawh kan hri. Mahse, sim chuang si lova ngaithla liam kan tam  thin avangin simna hnu hma a lang thei lo. Sim hi kan ngaih ang ngawt  thil awlai a ni lo a niang. Thinlung thlak tihna a ni. Sual hliam tawrh  vanga lungngaihna hi sim a ni lo. Sual huat a, sual tihduhdahna leh tih  chakna atanga tihduh tawhna lama rilru thlak thleng a ni.


Zawlnei Isaia chuan Israel fa, an sual avanga tuar a, boral mai turte  chu sim turin a au lawm lawm a. Mi suak sual chuan a awm dan chu ban san  sela, mi fel lo chuan a awm dan chu bansan bawk rawh se,” a ti a. Ropui  khawp mai a. Mi suak sualin an awm dan an ban san chu a tha hle a. Mi  fel lo sual lam ngawt ngaihtuah thinin a ngaihtuahna bansan chu thil  lawmawm tawpkhawk a tling ngei ang. Mahse, unau te u, zawlneiin chutah  chuan a thuchah a titawp lo. “Lalpa hnenah kir leh rawh se, anin a  ngaidam nasa khawp dawn si a,’ tih a la awm. Lalpa hnena kir leh a ngai  tel tlat thin.


Sual vanga kan lungngaihna hi simna a ni lo.  Kan chin dan tha lo ban san pawh a la tawk lova. Nun nei tura Lalpa  hnena kir leh a tul thin a ni. Krista chu kan thinlunga lal atan kan  thlang thar leh thei ang em? Kan chhungkua theuhvah, Lalpan nu ber  dinhmuna min dahna hmun theuh khan Krista lalzia kan puang thar leh thei  em? Kristan lalna leh thuneihna pumhlum a channa hmun apiangah Pathian  rtam a ding a, Setana ram thiahin a awm nghal a ni. Pathian ram a lo  thleng mek si. Simin, Lalpa hnenah i kir ang u.

Amen.

Posted in: ARTICLES